Opinie - De weg naar een open scoutsbeweging

3 december is het Internationale Dag voor Mensen met een Beperking. Vandaag komen we tot de apotheose van de Doemamee-campagne. Honderden lokale jeugdbewegingen lieten weten open te staan voor kinderen met een beperking en hijsen de officiële Doemamee-vlag! Dat doen we samen met de Genereuzen en de andere erkende jeugdbewegingen in Vlaanderen.

Met de campagne trachten we lokale groepen te ondersteunen om kinderen met én zonder beperking te laten samenspelen. Dat samenspelen begint met samen zoeken naar creatieve oplossingen en tools om iedereen mee te laten doen.

De JOP-monitor toont ons dat het broodnodig is om de volle aandacht te blijven besteden aan inclusie en gelijke kansen. Volgens de meest recente resultaten (2023) blijft de ongelijkheid het grootst bij de ‘klassieke’ vormen van jeugdwerk. Daar zijn de jeugdbewegingen natuurlijk één van. Het gaat over ongelijkheid in de brede zin, maar er is dus zeker nog werk aan de winkel. Ook op vlak van kinderen met een beperking. Vrije tijd is een grondrecht van elk kind, en deelname aan activiteiten van jeugdbewegingen mag nooit afhankelijk zijn van de fysieke of mentale capaciteiten van het kind. Dat is ónze verantwoordelijkheid.

In elke gemeente is wel een jeugdbeweging te vinden. Het aanbod is zeer groot, maar daarom niet per se toegankelijk. Het is voor ouders of opvoeders niet altijd duidelijk welke groepen openstaan voor inclusie en durven ook niet altijd zelf aankloppen. Terwijl veel groepen wel degelijk open staan, maar afwachten tot de vraag komt. Zo missen we veel kansen. De Doemamee-campagne zet hierop in.

Het engagement en de draagkracht van lokale vrijwilligers speelt dus een cruciale rol. Jongeren voelen zich vaak onzeker en zien het inzetten op inclusiviteit als extra werk bovenop het bestaande engagement. Nochtans zien we tal van mooie voorbeelden. We merken dat inclusieve groepen zelf weinig stil staan bij de extra inspanningen die ze al leveren. Het is voor hen gewoon een evidentie. Als organisatie moeten we dit gebruiken om andere groepen te inspireren. Het is een uitdaging om de draagkracht van vrijwilligers te versterken. Eentje die we graag vastpakken.

Zo starten we bijvoorbeeld ook met het openstellen van animatorcursussen voor jongeren met een verhoogde kwetsbaarheid. Met een focus op talentgericht werken en engagement op maat. Op die manier vergroten we de kans dat hun jeugdbewegingsverhaal niet vroegtijdig stopt, maar dat ook jongeren met een beperking leiding kunnen worden en op hun beurt leden kunnen inspireren.

Een jeugdbeweging die de diversiteit in de samenleving representeert, is ontzettend belangrijk. De weg er naartoe (b)lijkt uitdagend, maar moeten we met z’n allen blijven bewandelen. Initiatieven als Doemamee houden ons een spiegel voor en zetten aan tot actie. Overheden moeten dergelijke initiatieven ondersteunen. En wij moeten die omarmen. Vlaams minister van jeugd, Melissa Depraetere, liet in haar beleidsplan optekenen hier een prioriteit van te willen maken. Wij nemen dat ter harte en stellen vanuit een vernieuwd gelijkekansenbeleid wat nieuwe initiatieven voor in de eigen beleidsnota.

Met een geïntegreerde aanpak kiezen we voor vier strategieën. We blijven inzetten op het verlagen van drempels. We zetten in op het creëren van verbinding. We gaan aan de slag met experimenten en bovenal blijven we reflecteren over onze aanpak. Daaruit kunnen we leren en groeien. Met die nieuwe aanpak is FOS Open Scouting klaar om de eigen naam waar te maken en opnieuw een grote stap vooruit te zetten.

Willen we werk maken van een betere wereld, dan moeten we diversiteit in die wereld omarmen. Het versterkt jongeren in verdraagzaamheid en solidariteit. Karaktereigenschappen die we de dag van vandaag zeker wat meer kunnen gebruiken.

Jan Verbeure, Federaal Verantwoordelijke FOS Open Scouting